Xantofylen: Minder risico op Oogaandoeningen

Eén kopje gekookte boerenkool bevat de hoogste concentraties aan luteïne en zeaxanthine (23.7 mg).

Luteïne en zeaxanthine: voordelen voor het oog en het zicht

Om uw ogen gezond te houden en dat ze goed blijven functioneren tijdens uw leven, is een goede voeding van groot belang. Twee belangrijke voedingsstoffen voor het oog die uw risico op maculadegeneratie en cataract kunnen verminderen, hebben de volgende namen die voor u misschien onbekend zijn: Luteïne en zeaxanthine.

Luteïne en zeaxanthine zijn verbindingen, genaamd xantofylen, dit zijn gele pigmenten die van nature in veel planten en groenten voorkomen. Xantofylen behoren tot een groep van organische verbindingen, genaamd carotenoïden, die ook oranje en rode plantaardige pigmenten bevatten. Hoewel luteïne beschouwd wordt als een geel pigment, in hogere concentraties verschijnt het als oranjerood.

In de natuur lijken luteïne en zeaxanthine overtollig lichtenergie te absorberen om te voorkomen dat planten beschadigd worden door teveel zonlicht, vooral uit hoogenergetisch licht, genaamd blauw licht.

Behalve dat het in veel groene bladplanten en kleurrijk fruit en groenten te vinden is, komen luteïne en zeaxanthine in hoge concentraties voor in de macula van het menselijk oog en geven de macula haar geelachtige kleur. In feite wordt de macula ook genoemd de 'macula lutea' (uit het latijn macula, betekent 'vlek' en lutea, betekent 'geel').

Uit recent onderzoek is gebleken dat er een derde xantofyl voorkomt in de macula. Genaamd meso-zeaxanthine, deze carotenoïde wordt niet aangetroffen in voedselbronnen en lijkt gemaakt te worden in het netvlies van geconsumeerde luteïne.

Luteïne en zeaxanthine schijnen belangrijke antioxiderende functies te hebben voor het lichaam. Samen met andere natuurlijke antioxidanten, zoals vitamine C, bèta-caroteen en vitamine E, behoeden deze xantofylen het lichaam voor schadelijke effecten van vrije radicalen, welke instabiele moleculen zijn die cellen kunnen vernietigen en een rol kunnen spelen in vele ziekten.

Naast belangrijke voordelen voor het oog en het zicht, kan luteïne helpen beschermen tegen aderverkalking (opbouw van vetzuren deposito's in de slagaders), de ziekte die tot de meeste hartaanvallen leidt.

Voordelen voor het oog van luteïne en zeaxanthine

Men gelooft dat luteïne, zeaxanthine en meso-zeaxanthine in de macula blauw licht blokkeert van het bereiken van de onderliggende structuren in het netvlies, daarmee het risico van licht-geïnduceerde oxidatie schade vermindert die kan leiden tot leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD).

Gekookte spinazie is een uitstekende voedingsbron voor xantofylen.

Uit enkele studies blijkt dat luteïne en zeaxanthine óf LMD helpt te voorkomen óf de toename van de ziekte vertraagt:

• Nutrition & Metabolism publiceerde een onderzoek waaruit bleek dat een voedingssupplement die meso-zeaxanthine, luteïne en zeaxanthine bevat, de optische dichtheid van het macula pigment toenam in de ogen van de meerderheid van de proefpersonen. Men veronderstelt dat het macula pigment bescherming biedt tegen de ontwikkeling van maculadegeneratie.
• Studies gepubliceerd in de American Journal of Epidemiology, Ophthalmology en Archives of Ophthalmology hebben hogere niveaus van luteïne en zeaxanthine in de voeding gevonden en worden gekoppeld aan een lagere incidentie van LMD.
• Twee studies gepubliceerd in Investigative Ophthalmology and Visual Science gaven aan dat ogen met grotere niveaus van macula pigmenten minder kans leken te hebben op maculadegeneratie of om dit te ontwikkelen.
• In een onderzoeksartikel gepubliceerd in de Archives of Biochemistry and Biophysics in augustus 2010, concluderen de auteurs van de studie dat luteïne, zeaxanthine en meso-zeaxanthine korte golflengte licht filtert en voorkomt of vermindert de aanmaak van vrije radicalen in de retinale epitheel en choroidea (vaatvlies). Ook stellen zij voor dat een mengsel van deze carotenoïden meer effect zullen hebben dan één van de individuele xantofylen met dezelfde concentratie.

Ondanks de bevindingen van deze studies, merken sommige deskundigen op dat ander onderzoek er niet in is geslaagd om een relatie aan te tonen tussen de inname van de voeding of bloedniveaus van luteïne en zeaxanthine en het risico bij een persoon op het ontwikkelen van LMD na verloop van tijd. Bovendien vinden zij het voorbarig om luteïne en zeaxanthine supplementen aan te bevelen, totdat goed gecontroleerde studies de voordelen van de xantofylen in de preventie van maculadegeneratie zullen ondersteunen.

Dergelijk bewijs kan binnenkort beschikbaar zijn. De National Eye Institute (NEI) sponsort een tweede Age-Related Eye Disease Study (AREDS) om de effecten te evalueren van luteïne en zeaxanthine en twee omega-3 vetzuren (EPA en DHA) in de toename van gevorderde maculadegeneratie en/of matig zichtverlies bij mensen met gematigd tot hoog risico voor de toename van LMD.

De studie, genoemd AREDS2, zal de gevolgen evalueren van een dagelijks voedingssupplement dat 10 mg luteïne en 2 mg zeaxanthine bevat tegenover een placebo bij personen tussen de 50 en 85 jaar. De studie begon in september 2006 en de afronding wordt geschat in december 2012.

De eerste NEI gesponsorde AREDS, een 10 jarige studie afgerond in 2006, gaf aan dat een dagelijks supplement met hoge niveaus van verschillende antioxidanten en zink het risico op het ontwikkelen van gevorderde LMD met ongeveer 25 procent beperkt.

De multivitamine supplement die in de eerste AREDS is gebruikt bevatte:

• Vitamine C - 500 mg
• Vitamine E - 400 IU
• Bèta-caroteen - 15 mg (vergelijkbaar van 25.000 IU van vitamine A)
• Zink (als zinkoxide) - 80 mg
• Koper (als koperoxide) - 2 mg

Naast de bescherming van de macula, kunnen luteïne en zeaxanthine ook het risico verminderen van cataract. Recente studie gepubliceerd in de Archives of Ophthalmology hebben aangetoond dat gezonde voeding met een hoge mate van luteïne en zeaxanthine en andere carotenoïden gekoppeld waren met een lager risico en voornamelijk bij vrouwen.

Levensmiddelen die luteïne en zeaxanthine bevatten

De beste natuurlijke voedselbronnen van luteïne en zeaxanthine zijn groene bladgroenten en andere groene of gele groenten. Volgens de Amerikaanse afdeling van agricultuur staan gekookte boerenkool en spinazie bovenaan de lijst.

Niet-vegetarische bronnen van luteïne en zeaxanthine omvatten eidooiers. Maar als u een hoge cholesterol heeft, is het beter om deze voedingsstoffen van fruit en groenten te krijgen.

Luteïne en zeaxanthine in levensmiddelen

Bron: USDA National Nutrient Database for Standard Reference, uitgave 22 (2009)

Luteïne en zeaxanthine supplementen

Luteïne supplementen worden meestal gemaakt van goudsbloemen.

Vanwege de schijnbare oog en cardiovasculaire voordelen van luteïne en zeaxanthine, hebben veel voedingsbedrijven deze xantofyl carotenoïden toegevoegd bij hun gevarieerde vitamine formules. Anderen hebben speciale oogvitaminen geïntroduceerd die hoofdzakelijk luteïne en zeaxanthine supplementen zijn.

Er is momenteel geen Aanbevolen Daglijke Hoeveelheid (ADH) of Recommended Daily Intake (RDI) voor luteïne en zeaxanthine, maar sommige deskundigen zijn van mening dat u op z'n minst 6 mg luteïne per dag moet innemen wil het een gunstige effect geven.

Het blijft onduidelijk hoeveel luteïne en zeaxanthine dagelijks nodig is voor een adequate bescherming van het oog en het zicht. Ook is het momenteel onbekend of supplementen dezelfde gevolgen hebben als luteïne en zeaxanthine worden verkregen van voedselbronnen.

Er zijn geen bekende giftige bijwerkingen bekend van het teveel innemen van luteïne en zeaxanthine. In sommige gevallen, kunnen mensen die een grote hoeveelheid aan wortelen of gele en groene vitrusvruchten eten, een onschadelijke geelverkeuring van de huid ontwikkelen, genaamd carotenemia. Hoewel het verschijnen van de aandoening verontrustend kan zijn en verward kan worden met geelzucht, verdwijnt de gele verkleuring door de consumptie van deze rijk aan carotenoïde levensmiddelen te beperken. (Carotenemia kan ook gekoppeld worden aan overconsumptie van voedingsstoffen rijk aan carotenoïden)

Bekende luteïne en zeaxanthine supplementen zijn:

• EyePromise Zeaxanthin (Zeavision)
• ICaps Eye Vitamin Lutein & Zeaxanthin Formula (Alcon)
• Macula Complete (Biosyntrx)
• MacularProtect Complete (ScienceBased Health)
• MaxiVision Ocular Formula (MedOp)
• OcuGuard Plus (TwinLab)
• PreserVision (Bausch + Lomb)

De bron van luteïne in vele luteïne supplementen is de goudsbloem, terwijl voor zeaxanthine het vaak de rode paprika is. Als u een luteïne en zeaxanthine supplement kiest, wees er dan zeker van dat het een hoog gekwalificeerd product is van een gerenommeerd voedingssupplementen bedrijf.

Onthoud dat het innemen van voedingssupplementen niet een gezond dieet kan vervangen. Om de belangrijkste voedingsstoffen voor uw oog te verkrijgen, is de beste manier om een gebalanceerde voeding te nemen die genoeg fruit en groenten bevat.

Vergeet ook niet dat sommige personen verschillend reageren op bepaalde supplementen, die onbedoelde effecten kunnen hebben zoals bijwerkingen met medicijnen. Raadpleeg eerst uw huisarts of oogarts voordat u een supplement voor het zicht gaat uitproberen.