Gokken met Goedkope Leesbrillen

Wilt u echt gokken met de gezondheid van uw ogen, enkel om een paar euro's te besparen op een nieuwe leesbril? Niet alle leesbrillen zijn gelijk gemaakt en uw ogen zullen lijden onder de gevolgen van een slecht aangemeten bril. Of u nu kiest voor een massa geproduceerde of een op maat gemaakte leesbril, onvolkomenheden zijn niet uitgesloten. Maar met een beetje onderzoek kunt u een goede bril aanschaffen tegen een lage prijs.

Naarmate we ouder worden, wordt onze ooglens wat stugger en minder flexibel, waardoor het voor de oogspieren moeilijker wordt om voordurend de lens in de juiste curve te vormen om goed te focussen op objecten die zich op leesafstand bevinden, zoals gedrukte teksten. Deze aandoening wordt presbyopie (ouderdomsverziendheid) genoemd. Leesbrillen helpen het licht naar behoren te convergeren om u duidelijker zicht voor dichtbij te geven.

Echter, het alleen moeite hebben met lezen, is niet altijd een symptoom van presbyopie. Sommige personen kunnen misschien zonder problemen de krant lezen, maar kunnen wanneer ze klaar zijn tijdelijk wazig zicht hebben met het kijken in de verte. Dit kan zijn omdat uw spieren, deze hebben de curve van de ooglens boller gemaakt om te kunnen lezen, moeite hebben met het ontspannen zodat de lens weer platter wordt. In dit soort gevallen kunnen mensen ten onrechte op zoek gaan naar een bril om verziendheid te corrigeren, terwijl in dit scenario ook een leesbril nodig is.

Schandelijk

Voor slechts een paar euro kunnen mensen een kant-en-klare (massaproductie) leesbrillen kopen bij supermarkten, drogisterijen en zelfs bij tankstations. Maar zijn deze van goede kwaliteit? Of moeten mensen naar de opticien gaan voor op een maat gemaakte leesbril, ondanks dat de prijs op z'n minst 10 keer zoveel zal zijn?

Blijkbaar is de aanschaf van een leesbril een gok, te oordelen naar de resultaten van een onderzoek door de Nederlandse Consumentenbond. In totaal werden 100 kant-en-klare leesbrillen gekocht bij 5 verschillende ketens. Ook kocht een mystery shopper een totaal van 16 op maat gemaakte leesbrillen van grote optiekketens en 4 van een Nederlandse keten genaamd Eyelove, zij verkopen op maat gemaakte brillen in een Nederlandse drogisterijketen. Het resultaat? 19 kant-en-klare en 8 op maat gemaakte brillen waren niet goed. Vooral de opticiens horen zich te schamen met dit schandelijke resultaat.

U kunt ofwel een kant-en-klare (massaproductie) leesbril aanschaffen of u kunt een op maat gemaakte bril krijgen bij uw opticien.

Gemiddeld kost een kant-en-klare bril € 4,50. De kosten van een op maat gemaakte bril variëren tussen € 29,00  tot € 109,00. Maar welke u ook koopt, u loopt het risico om een bril te kopen die u niets anders dan hoofdpijn zal geven. Het gaat niet om de sterkte in de glazen, welke correct is voor alle op maat gemaakte en kant-en-klare brillen. Maar niet alle opticiens weten hoe ze correct de vereiste sterkte van een leesbril horen te bepalen. Bijzonder problematisch is de locatie van het optisch middelpunt van het glas en de afstand tussen de optische middelpunten tussen de twee glazen (PD van de glazen). Het is belangrijk dat het optisch middelpunt van een glas recht voor uw oog ligt, vandaar het belang van beide pupil distantie (PD) en verticale plaatsingshoogte. Waterige ogen, hoofdpijnen, duizeligheid en dubbel zien zijn potentiële consequenties wanneer de middelpunten niet correct geplaatst zijn.

Een totaal van 6 kant-en-klare brillen hadden de middelpunten veel te ver uit elkaar, veel meer dan de geclaimde 62 mm PD op de verpakking. Eén van deze brillen had een verbijsterende afstand tussen de centra van 69 mm: 11% meer dan de geclaimde 62 mm. Dit kan erg nadelig zijn voor mensen die een kleinere PD hebben dan de gemiddelde 62 mm of voor mensen met een hoge sterkte. Van de kant-en-klare brillen hadden 7 de correcte totaal afstand tussen de optische middelpunten van de glazen, maar de middelpunten waren niet op dezelfde afstand vanaf de neus. 11 Anderen hadden hetzelfde symptoom, maar niet zo ernstig. Hoe strerker de glazen, hoe belangrijker het is dat de afstand tussen de optische middelpunten hetzelfde is als PD. In 8 van de brillen was het ene optische middelpunt hoger in het glas geplaatst dan bij de ander. Een paar brillen hebben een combinatie van problemen met de afstand tussen de middelpunten en de verticale plaatsingshoogte. Mensen die zulke brillen dragen zijn niet echt te benijden.

Hoofdpijn

Van de 100 kant-en-klare brillen (20 brillen per keten aangeschaft) vertoonden 19 onaanvaardbare fouten in de afstand tussen de optische middelpunten en de hoogte van de centra.

Maar denk niet dat u deze hoofdpijn veroorzakende brillen kunt vermijden door het kopen van een op maat gemaakte bril bij een opticien of winkel. Ten eerste, niet alle opticiens meten accuraat de vereiste sterkte. De mystery shopper, een expert, draagt meestal één contactlens in het ene oog voor verziend en één contactlens in de andere voor bijziend (ook wel “monovision” genoemd). Ze vroeg de opticiens om een leesbril die ze samen met haar contactlenzen kan dragen, zodat het makkelijker voor haar wordt om langere periodes door te kunnen lezen. Niet echt een bizar verzoek, maar voor sommige opticiens nog steeds veel te moeilijk.

“We moeten de metingen weten van uw contactlenzen,” zei één. Onzin: de metingen van contactlenzen zijn niet noodzakelijk om de sterkte van een leesbril te kunnen bepalen. “Om een correcte meting te kunnen doen, dient u uw contactlenzen voor een paar uur uit te laten en dan terug te komen” zei een ander. Opnieuw onzin: de bril moet met de contactlenzen samen gedragen worden.

Nogal wat opticiens hebben de mystery shopper’s leessterkte getest, terwijl ze met beide ogen open de test moet lezen, gaven haar dezelfde glassterkte in beide ogen (+2, de vuistregel voor de leeftijd van 53). Nonsense: één glas moet minder sterkte hebben dan de andere, het ene oog wordt immers al gecorrigeerd voor bijziendheid met een contactlens. Op het moment dat de expert voorzichtig voorgestelde dat het misschien beter was om de sterkte van beide ogen apart op te meten, was het antwoord te vaak “Leest u dan niet met beide ogen open?” Dit  toont aan dat deze opticiens duidelijk geen idee hadden wat ze aan het doen waren..

Iemands voorkeur voor leesafstand zou ook gevraagd en beschouwd moeten worden bij een op maat gemaakte leesbril, maar er zijn weinig opticiens die hiernaar vragen.

Gemakzucht

De opticiens maakten ook fouten met de optische middelpunten van de glazen. Ofwel ze deden de PD meting verkeerd of de glazen waren incorrect ge-edged. Gezamenlijk hebben de opticiens 7 brillen met fouten geleverd. Sommige opticiens deden helaas geen PD meting en gebruikten de gemiddelde PD van 62 mm, net zoals de fabrikanten doen met de kant-en-klare leesbrillen. De meeste opticiens hebben de mystery shopper haar PD gemeten en meestal werd dit met een apparaat gedaan. Een aantal gebruikten een lineaal, dit resulteerde in een PD die een paar milimeters onnauwkeurig was. De PD metingen varieerden tussen 55 mm tot 64 mm, terwijl de mystery shopper haar PD voor bijziend eigenlijk correct gemeten was op 57.5 mm. Bijna een derde van de optiekwinkels deden geen meting naar de verticale plaatsingshoogte van de glazen. Blijkbaar gebruiken deze winkels de gemiddelde plaatsingshoogte, net als de fabrikanten van kant-en-klare leesbrillen doen. Eén bril van een optiekwinkel had zowel een meet- als edgingfout: de optische middelpunten van de glazen waren zo hoog geplaatst dat u alleen maar normaal kon lezen wanneer u het leesmateriaal boven ooghoogte hield.

Mensen die een bril hadden die ze graag wilden houden konden terecht bij Eyelove, leverend aan een select aantal franchises van een Nederlandse drogisterij, en de bril opnieuw laten maken en aanmeten. Dit onderzoek deed dit  bij 2 verschillende Eyelove locaties met goede resultaten. De geleverde brillen voldeden aan de eisen die werden gesteld voor kant-en-klare brillen. Ook kunt u hier terecht met een brilvoorschrift van uw oogarts De kosten voor een op maat gemaakte leesbril is hier  €49,00. Wanneer uw voorschrift geen PD waarde weergeeft, zal een medewerker dit voor u opmeten en ook dit heeft de mystery shopper laten doen op beide locaties. Dit had echter verontrustende resultaten.

De medewerker bij de eerste Eyelove locatie vroeg aan de mystery shopper “kijk in de verte” zonder te richten op een specifiek punt. Vervolgens haalde hij niet  4 mm van de totale PD af, dit is noodzakelijk voor leesbrillen. Bij contact hierover gaf Eyelove toe dat de medewerkers niet getraind waren in het aanpassen van de PD voor leesbrillen vanuit een mode perspectief: het vermijden van dikke glazen.

De medewerker op de tweede locatie kwam op één of andere manier op een PD van 16 mm, maar deze wilde niet door het computerprogramma geaccepteerd worden om de bestelling te kunnen plaatsen. Hij pakte toen de trainingshandleiding erbij en geloof het of niet,  voerde simpelweg de waarde in van het voorbeeld uit de handleiding. De computer accepteerde deze waarde, maar de mystery shopper deed dit niet.

De kritiek van de Consumentenbond over deze praktijken had als resultaat dat Eyelove bekend maakte dat zij hun aanpak met betrekking tot het meten van PD en het trainen van hun personeel zouden herzien.

Tips voor het Kopen van een Leesbril

Wanneer de optische middelpunten van uw glazen te hoog geplaatst zijn, moet de lectuur erg hoog gehouden worden om het duidelijk te kunnen lezen.

De testresultaten concluderen dat u prima een goedkope, kant-en-klare leesbril kunt uitproberen, maar met de volgende tips:

• Kant-en-klare leesbrillen zijn enkel geschikt voor mensen die normaal geen bril dragen, maar kunnen wel door mensen gebruikt worden die contactlenzen dragen.
• Vaak hebben de leesbrillen in het  rek een klein kaart eraan met sterktes vermeld, waarmee u de juiste sterkte kunt zoeken die u nodig heeft.
• Naarmate u ouder wordt, des te sterker wordt ook uw leesbril. De sterkte van leesbrillen wordt aangegeven met een getal met een + ervoor. Voor degenen die op een afstand lezen van ongeveer 30 cm kunnen de eerder gepresenteerde tabel met vuistregels gebruiken
• Het is vooral belangrijk dat de PD van de glazen gelijk is aan uw eigen PD wanneer u een voorschrift heeft voor een hoge sterkte. Meestal wordt de PD van de glazen vermeld op de verpakking.
• Wanneer u uw bril neerlegd, niet opgevouwen en op een vlakke ondergrond, horen beide uiteinden van de brillenpoten het oppervlak te raken. Dit geeft aan of een montuur verbogen of scheef is.
• Wanneer u in één oog een hogere sterkte nodig heeft, kunt u voor elk oog een goedkope bril kopen met de benodigde sterktes (zorg ervoor dat de monturen identiek zijn en dat de glazen eruit gehaald kunnen worden), en neem het ene glas uit één bril en plaats deze in de andere.
• Wanneer u astigmatisme heeft en daarom een cilinder nodig heeft in uw glazen, kunt u beter geen kant-en-klare bril aanschaffen. Een betere keuze zou zijn om een op maat gemaakte bril te kopen.
• Het maakt niet uit waar u uw bril koopt,  wanneer u last krijgt van waterige of vermoeide ogen, hoofdpijn, duizeligheid of dubble zien, dient u te stoppen met het gebruik en met de bril terug te gaan.
• Leesbrillen zijn niet geschikt voor gebruik tijdens het autorijden.

Visio-Rx en Leesbrillen

Dus, waarom een risico nemen met het kopen van een goedkope bril? Visio-Rx biedt u gespecialiseerde, op maat gemaakte leesbrillen aan voor een betaalbare prijs. Uw glazen krijgen alle coatings bij de prijs inbegrepen, iets wat massa geproduceerde brillen vaak niet hebben en is vaak iets wat extra kost met het kopen bij een opticien. Het beste van alles is dat u op al onze leesbrillen van ons 1 jaar fabrieksgarantie krijgt en onze 'Geen Gezeur, Geld Terug Garantie'. Voor het geval dat u nog niet geheel overtuigd bent: Visio-Rx heeft een enorme selectie aan monturen om uit te kiezen. U zult zeker één (of meerdere) kunnen vinden die u aan zal spreken.

Originele artikel, “Leesbril op de gok,” verscheen in de October 2011 editie van de Consumentengids van de Nederlandse Consumentenbbond op de pagina's 12-15. Klik hier om het originele artikel te lezen (PDF).